پایان‌بندی فیلم «زیرزمین» امیر کوستاریتسا

می‌توانست جور دیگری باشد! آری! به جای دنیای پر از خیانت، کشتار، نامردمی و جنگی که در طول فیلم شاهدش بودیم، می‌شد دنیایی داشت آکنده از دوستی ، بخشش، محبت و صلح! فصل‌ پایانی فیلم زیرزمین ساخته امیر کوستاریتسا که تاریخ معاصر یوگسلاوی از زمان جنگ جهانی دوّم تا جنگ داخلی و تجزیه این کشور در دهه ۱۹۸۰ زمینه آن را می‌سازد. مردی بهترین دوستش را با تعداد دیگری از هموطنانش، از جمله برادر خودش […]

«ایستاده در غبار» رئالیستی‌تر است یا «شهرزاد»؟

سینمای این روزهای ما و بحث رئالیسم آیا این اتفاقی است که هر سه فیلم مطرح آخرین جشنواره فیلم فجر که در سال جاری به نمایش عمومی در آمدند، هر یک به نوعی، بحث رئالیسم و نسبت آن با واقعیت تاریخی و سبک‌های سینمایی را پیش کشیدند؟ ایستاده در غبار: مستندنمایی در خدمت تاثیرگذاری بر احساسات تماشاگر جدیدترین این فیلم‌ها ایستاده در غبار است. اتفاقی که در مورد این فیلم افتاده است این است که […]

تابلو خانم شیرکوبیان، مادرم و ساریان

این تابلو بیش از ده سال است که بر دیوار اتاق پذیرایی‌مان است. آن را سال‌ها پیش، پیش از زمین‌لرزه بم، در نمایشگاه انجمن نقاشان در ارک جدید بم خریدیم که همزمان با جشنواره فیلم‌های مستندی که ما هم مهمانش بودیم، برگزار می‌شد. کارِ خانم میترا شیرکوبیان است. بعد از خریدش و آوردنش به تهران و نصبش روی دیوار، متوجه شدم که این زن شباهتی دارد به مادرم در در دوره جوانی‌اش که مثل زن داخل […]

خانه چخوف

در تور روسیه همه‌اش بازدید کلیساها بود و کاخ‌های تزارها. تور فرهنگی بود، امّا نه از داستایوسکی سخنی بود، نه از تولستوی و نه از چخوف نازنین. در مسکو که بودیم روز آزادمان را به دیدار موزه ــ خانه چخوف رفتیم. خانه کوچک دوطبقه‌ای بود و زنان مسنی آن را اداره می‌کردند که کلمه‌ای انگلیسی بلد نبودند. معلوم بود برای لقمه‌ای نان کار می‌کنند. بعید می‌دانستم که چخوف خوانده باشند و غریب بود که ما […]

یادداشتی بر شوالیه جام‌ها (ترنس مالیک)

زیبایی خیره‌کننده جهان ترنس مالیک فیلمسازی است که به کم فیلم ساختن مشهور است (یا بود، چون سال‌های اخیر کم فیلم نساخته است) و به کم مصاحبه کردن. فیلمسازی تجربی که فیلم‌های بلند با کیفیت فنی بالا با بازیگران هالیوودی می‌سازد. به خاطر خط قرمز باریک (فیلمی درباره جنگ) مشهور است و چند سال پیش درخت زندگی اش برنده نخل طلایی جشنواره کن شد. شوالیه جام‌ها آخرین فیلم اوست. فیلم تمی دینی دارد. حکایت انسانی […]

درباره فیلم انیمیشن «پشت‌ورو»

انیمیشن، اکشن و ایدئولوژی عنوان  Inside Out، فیلم انیمیشنِ مشهورِ شرکت پیکسار را به «بیرون و درون» و از این قبیل ترجمه کرده‌اند، در حالی که این عبارت یعنی پشت‌ورو، به همان معنی که پیراهنی یا جورابی را پشت‌ورو می‌پوشیم یا پشت‌ورو می‌کنیم. امّا چیزی که در این فیلم پشت‌ورو شده است، خود انسان یا دقیق‌تر ذهن یا سر آدمیزاد است. دخترکی که به خاطر تغییر محل کار پدرش خانه‌شان به شهر جدیدی منتقل می‌شود، […]

نقد فیلم: ابد و یک روز

داستانِ یک خانواده طی چند ماه ابد و یک روز به مطرح‌ترین فیلم سینمای ایران در سال‌های اخیر تبدیل شده است. بعد از نمایش در جشنواره فجر و اظهارنظرهای تقریباً به تمامی ستایش‌آمیز درباره آن و گرفتن تعداد قابل‌توجهی از جوایز این جشنواره و سپس اکران نوروزی و نمایش در سالن‌های پر از تماشاچی، شاهدی بر موفقیت همه جانبه این فیلم و کارگردان و بازیگران جوانش هستند. موفقیت فیلم بیش از هر چیز مرهون توانایی […]

یادداشتی بر فیلم مستندِ “مهرجویی: کارنامه چهل ساله”

در ساخت فیلم مستند پرتره درباره چهره‌های سرشناس فرهنگی و علمی، چند عامل هست که شکل عمومی فیلم را تا حدود زیادی مشخص می‌کند. یکم این که آیا شخصیت مورد نظر در دسترس است، آیا مایل است در فیلم حضور داشته باشد و به پرسش‌های فیلمساز پاسخ بدهد یا خیر؟ و آیا خود فیلمساز مایل است فیلمش را پیرامون مصاحبه‌ای طولانی با او شکل بدهد؟ پاسخ در این جا مثبت بوده و فیلم مانی حقیقی […]