گانگستر‌ها هم پیر می‌شوند

مرد ایرلندی، فیلمی درباره‌ی پیری مرد ایرلندی آخرین ساخته‌ی مارتین اسکورسیسی با صحنه‌ای در یک خانه‌ی سالمندان شروع می‌شود. دوربین در راهرو حرکت می‌کند و زنان و مردان در هم شکسته را می‌بینیم که با واکر از جلوی دوربین می‌گذرند، با ملاقات‌کننده‌ها صحبت می‌کنند یا دوبه‌دو به بازی شطرنج یا چیزی مشابه مشغولند. پرستارها و پزشک‌ها در میان راهروها و اتاق‌ها در حرکتند. سرانجام دوربین می‌رسد به مردی که روی ویلچر نشسته. ابتدا او را […]

سینمادوستم

این پاسخی است به پرسش ماهنامه‌‌ی سینمایی ۲۴ در آخرین شماره‌ی دوره‌ی قدیمش. نمی‌دانم چاپ شد یا نه. پرسش این بود: آیا هنوز عشقِ سینما هستید؟ روزی چند فیلم می‌بینید؟ آخرین باری که بعد از تماشای فیلمی خوابتان نبرده، کی بوده است؟ آیا عشق سینما هستم؟ منظور همان «سینه فیل» است دیگر. نه! یا درست‌تر است بگویم، بستگی به این دارد که منظور از «عشق سینما» چه باشد؟ از وقتی که فیلم رفتن را شروع […]

مقایسه‌ی «اُدیسه» هومر و «کجایی ای برادر» برادران کوئن

جذابیت پنهان مناسبات بینامتنی داستان‌های هستند که نخوانده می‌دانی؛ لازم نیست شاهنامه خوانده باشی تا داستان فرزندکشی رستم و قصه عشق بیژن و منیژه و گذشتن  سیاوش از میان شعله‌های آتش را بدانی. به همین سان لازم نیست اَدیسه هومر را خوانده باشی تا درباره سایرن‌های اغواگر و غول‌های یک چشم چیزهایی بدانی ــ دست کم برای کسی که در غرب بزرگ شده و به مدرسه رفته چنین است. تاریخ نگارش ادیسه به سده هشتم […]

نگاهی به فیلم مستند «اُ. جی. : ساخت آمریکا»

محاکمه اُ جی سیمپسون: آیا عدالت امکان‌پذیر است؟ جایزه اسکار بهترین فیلم مستند بلند سال ۲۰۱۶ به اُ جی : ساخت آمریکا تعلق گرفت که در واقع یک فیلم سینمایی نیست، بلکه یک مستند تلویزیونی است، یک مینی‌سریال مستند در پنج قسمت که مدت آن به نزدیک هشت ساعت می‌رسد. از آن جا که شرط مشارکت در رقابت‌های اسکار اکران عمومی فیلم‌هاست، اُ جی : ساخت آمریکا مدتی هم در سینماهای آمریکا اکران شد تا […]

نقد «سامورایی» ساخته‌ی ژان پی‌یر ملویل

گسست حرفه‌ای‌گری و اخلاق در جامعه مدرن تو دیگه چه جور آدمی هستی، جف؟ شکی نیست که شخصیت اصلی سامورایی جف کاستلو است. او خونسرد، مسلط، وفادار به اصول اخلاق حرفه‌ای است. علاوه بر این خوش‌سیماست. بیننده رویدادهای فیلم را همراه او تجربه می‌کند، امری که همدلی با او را برمی‌انگیزد. علاوه بر این او به تله افتاده است، و در سینما، بیننده همیشه با کسی احساس همدردی می‌کند که در دام است. تنهاست و […]

ایزی رایدر و جنبش «ضد فرهنگ»: طغیان جوانان علیه ریاکاری و محافظه‌کاری

ایزی رایدر یکی از نخستین فیلم‌هایی بود که اواخر دهه‌ی ۱۳۴۰ در سینما شهر قصه بر پرده رفت؛ سینمایی که اختصاصاً فیلم‌های هنری نشان می‌داد. روزگاری بود که سینه‌فیلیا و هیپی‌گری روح جوانان جهان را تسخیر کرده بودند. روحیه‌ی طغیان و حس نارضایتی از وضع موجود، مفهومی گنگ بود بدون مرزهای مشخص که به نظر می‌آمد عشق سینما و هیپی‌گری ــ که معنای ظاهری‌اش بلند کردن مو و گذاشتن ریش و کنار گذاشتن آراستگی ظاهر […]

نگاهی به سینمای امیر نادری آن سوی آب‌ها

دونده‌های امیر نادری امیر نادری بعد از ترک ایران در سال ۱۳۶۶، هفت فیلم بلند در خارج از کشور ساخته است. پنج فیلم در آمریکا (چهار تا در نیویورک و یکی در لاس وگاس)، و دو فیلم در ژاپن و ایتالیا. این فیلم‌ها از طرحی پیروی می‌کنند که شباهت قابل‌توجهی به طرح قصه‌ی فیلم دونده دارد؛ به استثنای یک فیلم، آ، ب، ث، منهتن. در این فیلم نادری کوشیده است به شخصیت‌های آمریکایی واقعی، طبعاً […]

پرولتاریا در متروپولیس و عصر جدید

هر دو فیلم کارگران را به عنوان جمعی فرمانبردار چون گله گوسفندان به تصویر کشیده‌اند تصویر پرولتاریا در سینما غیر از تصویر کارگرها در فیلم‌هاست. پرولتاریا بر «طبقه کارگر» دلالت می‌کند و لفظی است که در دستگاه ایدئولوژیک و نظری مارکسیستی که به تدریج وارد همه زبان‌ها شده و به یک واژه جهانی تبدیل شده است. پرولتاریا جز زنان و مردان کارگر است. مفهومی است که دلالت می‌کند بر طبقه‌ای که در جامعه سرمایه‌داری در […]