سینمای ایران، اکران ۱۳۹۲

فیلم‌های کم‌رمق، موفقیت‌های نسبی نگاهی به فیلم‌هایی که سال گذشته در ایران اکران شدند و به عنوان آثاری جدّی مورد توجه قرار گرفتند، نشان دهنده حضور نسلی از فیلمسازان است که همگی در آغاز دهه پنجم زندگی خود هستند: اصغر فرهادی (متولد ۱۳۵۱)، مازیار میری (متولد ۱۳۵۰)، بهنام بهزادی (متولد ۱۳۵۱)، پیمان معادی (متولد ۱۳۴۹). بهرام توکلی هم به عنوان جوان‌ترین فیلمساز از این گروه در سال ۱۳۵۵ متولد شده است. پرویز شهبازی با وجود […]

یادداشتی بر فیلم “هانا آرنت”

دشواری سخن گفتن درباره نژادکشی فیلم “هانا آرنت” ساخته مارگارت فون تروتا فیلمساز آلمانی سال گذشته در محافل روشنفکری جهان بحث‌های زیادی برانگیخت. فیلم درباره هانا آرنت از نظریه‌پردازان سیاسی آلمانی-آمریکایی است و به طور خاص به گزارش‌های او از محاکمه آیشمن در اورشلیم در سال ۱۹۶۱ می‌پردازد. آیشمن، از سازمان‌دهندگان کشتار یهودیان در سال‌های جنگ جهانی دوّم، که توسط نیروهای امنیتی اسرائیل از آرژانتین ربوده شده و به اسرائیل آورده شده بود، در دادگاهی […]

نقد فیلم “نامه‌های باد” ساخته علیرضا امینی

آفت‌ شب به شب نوشتن فیلمنامه نامه‌های باد در نیمه نخست خود زمینه را خوب می‌چیند، داستان را خوب پیش می‌برد و فضا را خوب می‌سازد، امّا در نیمه دوّم، از زمانی که قهرمان فیلم به شهر می‌رود، انگار نمی‌داند روایت را چگونه ادامه دهد و توری را که گسترده است چگونه جمع کند. در نیمه نخست فیلم با ورود سربازان وظیفه شهرستانی به پادگان شروع می‌شود، بعد روی یکی از آنها، کسی که با […]

نقدی بر فیلم “دهلیز”

می‌توانست واقعاً درباره “دهلیز” باشد قصاص قاتلی که آدم بدی نیست و تصادفاً مرتکب قتل شده و کوشش برای نجات او از مجازات قصاص موضوعی است با پتانسیل عاطفی قوّی و با ابعاد حقوقی، فلسفی و اجتماعی گوناگون که می‌تواند به فیلم تاثیرگذار و قابل تأمل بدل شود. تصادف (سرنوشت)، مرگ، بخشش، فلسفه مجازات به مثل؛ شرایط اجتماعی‌ای که آدمکشی بر بستر آن‌ها اتفاق افتاده است و پی‌آمدهای انسانی قصاص، همه موضوعاتی هستند که نویسنده […]

“فیلمساز چه می‌خواهد بگوید؟” آیا پرسش بی‌ربطی است؟

“دبیر‌های ادبیات خیلی مستعد طرح پرسش‌هایی از این دست‌اند که “هدف نویسنده چیست؟” یا بدتر از آن “نویسنده چی می‌خواد بگه؟” من اتفاقاً از آن نویسنده‌هایی هستم که وقتی شروع کرد به کار روی اثری، هیچ هدفی ندارد جز این که خودش را از شر آن خلاص کند”. این نقل قولی است از یکی نویسندگان مشهور آمریکایی در موخره یکی از کتاب‌هایش و از آنجا که دیدگاهی را بیان می‌کند که این روزها رایج است […]

نقد فیلم “برف روی کاجها”

برف روی کاج‌ها. این نام چه انتظاری به وجود می‌آورد در بیننده‌ای که هنوز فیلم را ندیده، امّا شنیده است فیلم سیاه‌وسفید است، ریتم کندی دارد، موسیقی بسیاری از صحنه‌های آن را همراهی می‌کند و در کانونش زنی جای گرفته است که ناگهان متوجه می‌شود شوهرش به او وفادار نیست. انتظار من این بود که با فیلمی روبه‌رو خواهم بود از نظر بصری غنی. خیابان‌هایی با درختان کاج که آدم‌های فیلم زیر آن راه می‌روند […]

نقد فیلم “ننه گیلانه” رخشان بنی اعتماد

رنج‌های یک مادر در میان فیلمسازانی که پیشینه مستندسازی دارند، رخشان بنی‌اعتماد از آنهایی است که از دنیای مستند موضوع آن را به سینمای داستانی آورده است، نه سبک آن را. منظور از سبک مستند ویژگی‌هایی است مانند قصه کمرنگ، استفاده از نابازیگر، فیلمبرداری در محل‌های واقعی، نور طبیعی، ترکیب‌بندی‌های نه چندان آراسته و غیره، مجموعه ویژگی‌هایی که به سبک فی‌البداهه، مستندنما، واقع‌نما و از این قبیل، مشهورند. بنی‌اعتماد از همان نخستین فیلم‌های بلند داستانی […]

نقد فیلم “کارگران در حال کارند” مانی حقیقی

کارگران در حال کارند، روشنفکران سرگردانند کارگران در حال کارند نسبت به فیلم قبلی‌ مانی حقیقی یکدست‌تر و پخته‌تر است. از ناهمگونی لحن و دیالوگ‌های دور و دراز و غالباً بی‌هدف آبادان و بخصوص بلاتکلیفی روایت آن، در این فیلم خبری نیست. از نظر دکوپاژ و اخذ بازی و پیشبرد سنجیده روایت هم  فیلم خوبی است. کارگران در حال کارند تصویری است از طبقه متوسط شهری. از نسل میان‌سال این طبقه که شاید زمانی آرمان‌هایی […]