تدوینگر در مقام مولف: «ده» عباس کیارستمی

مولف فیلم ده کیست؟ نوشتم «تدوینگر در مقام مولف»، امّا واقعیت این است که این عنوان حق مطلبی را که می‌خواهم مطرح کنم ادا نمی‌کند. چیزی که این عنوان می‌گوید این است که گویی در یک سازمان تولید و تقسیمِ کارِ متعارف فیلمسازی، گاه نقش تدوینگر از منظر در آوردن ریتم فیلم و حتی شکل روایت آن، به قدری چشمگیر است که می‌توانیم او را شریک تالیف فیلم و یا حتی گاهی نقش‌اش را بیش […]

چگونه درباره‌ی کتاب‌هایی که نخوانده‌ایم حرف بزنیم؟

تعجب نکنید! این عنوان کتابی‌ است به قلم پی‌یر بایارد فرانسوی، استاد ادبیات فرانسه در دانشگاه پاریس، روانکاو و کلی مدارج علمی دیگر. حقیقت این‌که «خواندن» مفهوم ساده‌ای نیست و ما می‌توانیم درباره‌ی کتاب‌هایی که نخوانده‌ایم حرف بزنیم. در واقع خیلی‌هامان این کار را می‌کنیم. این امر بی‌ارتباط نیست با پرسش دیگری که شاید از شما هم پرسیده باشند؛ بخصوص اگر در خانه‌تان کتاب زیاد باشد: همه‌ی این کتاب‌ها را خوانده‌اید؟ جواب به این سوال […]

بازی‌های آماری

هیچ توجه کرده‌اید یک مورد دیگر هم به موارد چک کردن عدد و رقم‌های‌مان اضافه شده است. همان طور که تعداد بازدیدهای سایت‌مان، تعداد لایک‌های و فالوئرهای اینستاگرام‌مان و غیره را بررسی می‌کنیم و با یکی دو عدد خوب و بد اوضاع‌مان را ارزیابی می‌کنیم، حالا عدد دیگری هم پیدا شده که هر روز نگاهش می‌کنیم: عدد تعداد مبتلایان و تعداد مرگ‌ومیر بیماری کرونا. همان طور که اهل کسب‌وکار شاخص‌های بورس را و عدد بالا […]

پایان‌بندی دکتر استرنج‌لاو

انفجار اتمی و وعده آسمانی آبی فیلمنامه دکتر استرنجلاو، از یک نظر، یک ساختار کلاسیک «نجات در آخرین لحظه» دارد: فرمانده دیوانه‌ای در یک پایگاه هوایی ایالات متحده دستور حمله اتمی به شوروی را صادر می‌کند. هواپیماهای حامل کلاهک‌های اتمی برای بمباران هدف‌های تعیین شده در شوروی بلند می‌شوند. بمباران این هدف‌ها به معنای پایان جهان خواهد بود، چرا که در سوی شوروی هم سیستمی به نام «روز قیامت» تعبیه شده که به طور خودکار […]

آیا نوشتن در وب دارد زبان فارسی را نابود می‌کند؟

مدّتی‌ است نگرانی‌ها درباره‌ خطراتی که زبان فارسی را تهدید می‌کنند بالا گرفته است. گفته می‌شود فضاهای مجازی دارند ضربه‌ی مهلکی به زبان فارسی که مظهر هویت ملّی ایرانی است، وارد می‌آورند. گفته می‌شود حساسیت‌ها کم شده، آموزش کافی نیست و بی‌سوادها و آدم‌های ناآگاه دارند تیشه به ریشه‌ی این درخت تناور می‌زنند. به جای «کتابِ من» می‌نویسند «کتابه‌ من» و برعکس به جای مثلاً «خانه» می‌نویسند «خانِ». به جای «که» می‌نویسند «ک» و به […]

نگاهی به فیلم «آمدیم، متاسفانه نبودید» ساخته‌ی کن لوچ

کن لوچ فیلمسازی است که با سماجت تمام درباره‌ی زندگی واقعی کارگران کشورش ــ بریتانیای کبیر ــ فیلم می‌سازد. فیلم‌هایش آشکارا از دلبستگی به مردم عادی حکایت می‌کنند. اگر شرح زندگی سخت این انسان‌ها اسمش شعار دادن باشد، بگذارید بگوییم فیلم‌های او شعاری‌اند، اما با وجود این در سطح شعار و طرح خواست‌های اجتماعی متوقف نمی‌شوند و وجهی انسانی و عام دارند که بر هر بیننده‌ای که حس همدلی با آدم‌های دیگر را کاملاً از […]

تجربۀ دیداری پروتستان‌ها و فرهنگ توده‌ای آمریکایی

«انجمن تراکت آمریکا» تصویر یک دستگاه چاپ را بر روی گواهی‌نامه‌ای که به یاری‌رسانان انجمن داده می‌شد، گذاشت. دستگاه چاپ روی بلندی اشاره‌ای است به «موعظه بر فراز کوه» عیسی مسیح. از نگاه انجیلی‌های دورۀ پیش از جنگ‌های داخلی آمریکا، چاپ و توزیع کتاب مقدس و تراکت‌های مذهبی در دوران مدرن وسیلۀ بسیار مناسبی بود برای انجیلی‌کردن همۀ جهان.