فایده و زیان «اسپویل کردن»

سال ۱۹۴۲.  فیلم مهمانان شب مارسل کارنه را تازه به سینمای محل‌مان آورده بودند و مشتاق بودم هرچه زودتر ببینمش، بنابراین از مدرسه جیم شدم و به دیدن فیلم رفتم. از فیلم خیلی خوشم آمد. همان شب، عمه‌ام که در کنسرواتوار موسیقی نواختن ویولن می‌آموخت، به خانه‌مان آمد تا مرا به سینما ببرد؛ از قضا او هم فیلم مهمانان شب را انتخاب کرده بود. من که جرأت نداشتم اعتراف کنم فیلم را دیده‌ام، ناچار رفتم و فیلم را دوباره دیدم در حالی که وانمود می‌کردم اولین بار است آن را می‌بینم. این نخستین بار بود که متوجه شدم عمیق‌تر و عمیق‌تر شدن در اثری که آدم تحسین می‌کند می‌تواند چه اندازه جذاب و هیجان‌انگیز باشد، این تجربه می‌تواند تا آن‌جا پیش برود که گویی فرایند خلق اثر را تجربه می‌کنی.

فرانسوآ تروفو / مقدمه‌ی کتاب فیلم‌های زندگی من

تومانیان و ما

به بهانه‌ی بازچاپ «یادنامه‌ی تومانیان» / گذارندگان به فارسی: ه.ا.سایه، نادر نادرپور / با همکاری: گالوست خانِنتس و ر. بِن / نقش‌پرداز: ادیک آیوازیان / گشودن دژ تموک و اشعار دیگر

نقد کتاب «سخت‌پوست»

ویلایی‌ها و شمالی‌ها سخت‌پوست داستان یک خانواده چهارنفره است از اهالی شهری ساحلی در شمال که زندگی‌شان از راه خدمت‌رسانی به تهرانی‌هایی می‌گذرد که در آن دیار ویلایی دارند یا ویلایی اجاره می‌کنند، به قول کتاب «ویلایی‌ها». شخصیت اصلی داستان (پروتاگونیست قصه) داوود پدر خانواده است؛ نمی‌گویم قهرمان داستان چون داوود به همه چیز می‌ماند جز «قهرمان». داوود مرد همیشه بازنده است که هرگز نتوانسته سروسامان بگیرد. زن‌وبچه را گذاشته و برای کار به ژاپن […]

دستنوشته‌های رمان‌های کلاسیک فارسی کجا هستند؟

نویسنده کلمه‌ای را خط می‌زند و کلمه‌ی دیگری را به جای آن می‌نویسد. چرا این کار را می‌کند؟ دلیل این امر به ندرت این است که کلمه‌ی حذف شده «غلط» آشکار دستوری یا املایی است. دلیل حذف یک صفت و جایگزینی صفتی دیگر می‌تواند این باشد که کلمه‌ی جدید احساس نویسنده را نسبت به یک شخصیت خاص در داستان درست‌تر بیان می‌کند و گاهی آن را دگرگون می‌کند. حذف و جایگزینی کلمات می‌تواند به دلیل […]

معرفی و نقد کتاب متال باز

نمونه‌هایی از توصیف یک زندگی کارمندی یا به هر رو متوسط. همان زندگی‌ای که متال‌بازِ راوی و پروتاگونیست رمان نمی‌تواند به آن تن بدهد. و بدیل این زندگی، بی‌خانمانی و بی‌سامانی و در نهایت ایستادن بر سر دوراهی تسلیم یا نابودی است. همان چیزی که بدنه‌ی اصلی کتاب را تشکیل می‌دهد.

درباره‌ی شروع رمان‌ها

شروع‌ رمان‌ها و داستان‌ها بعضی‌ به هم جواب می‌دهند و بعضی‌ها یادآور یکدیگر هستند. مثلاً شروع ملکوت خواه‌ناخواه آدم را یاد شروع مسخ می‌اندازد. بعضی‌ها به یک رویداد خیلی خیلی مشخص اشاره می‌کنند مثل خروج کالسکه‌ای از شهر، بعضی‌ها به یک رویداد عجیب، بعضی‌ها هم با نوعی فلسفه‌بافی شروع می‌شوند مثل آنا کارنینا یا روزگار سخت. اما همه این ویژگی‌ را دارند که به طور مستقل هم سرپای خود می‌ایستند و این ظرفیت را دارند که به یاد بمانند و نقل شوند.

معرفی کتاب «نخل و همسایه‌ها»

پشت جلد کتاب می‌خوانیم: «همان وقت که احمد محمود در این سوی رود همسایه‌ها را می‌نوشت، غائب طعمه فرمان، رمان‌نویس صاحب‌سبک و بنام عراقی، در آن سو در کار نوشتن نخل و همسایه‌ها بود. آن دو بی‌آن‌که یکدیگر را بشناسند، از رنج‌های روزگار خود می‌نوشتند … » البته این همزمانی دقیق نیست. کتاب همسایه‌ها در سال ۱۳۵۳ منتشر شده است و کتاب نخل و همسایه‌ها در سال ۱۳۴۵، کماکان می‌توان گمان کرد که دو نویسنده تقریباً همزمان روی اثرشان کار می‌کردند، چرا که نخستین نگارش همسایه‌های محمود گویا ده سال زودتر آماده بوده و شاید او در همان زمان که طعمه فرمان کتابش را می‌نوشته مشغول کار روی همسایه‌ها بوده است. اما تفاوت مهم‌تر چیز دیگری است. نویسنده‌ی عراقی کتابش را نه در آن سوی رود، بلکه در جایی خیلی دور نوشته است، در مسکو …

نگاهی به رمان «پولین» آلکساندر دوما

سرنوشت پولین، زن جوانی که نخستین رمان آلکساندر دوما عنوان خود را از نام او گرفته، توسط سه راوی اول شخص تعریف می‌شود: یک داستان تودرتوی واقعی. این ساختار تودرتو به نظر پیچیده می‌آید، اما نگران نباشید. آلکساندر دوما قصه‌گوی قهاری است و طور ماجرا را پیش می‌برد که هیچ گیج نمی‌شوید و خوب می‌توانید رویدادها و روابط آدم‌ها را دنبال کنید.