با خودم عهد کرده بودم تارانتینو نبینم

یادداشتی بر هشت نفرت‌انگیز با خودم عهد کرده بودم دیگر فیلمی از تارانتینو نبینم. بعد از دو فیلم نخست او ــ سگ‌های انبار و داستان‌های مبتذل ــ که هنوز هم دیدنی‌اند، دو فیلم بیل را بکش یک و دو برایم به شدّت ناامیدکننده بودند. جوّی که پیرامون این فیلم‌ها به عنوان آثای جدّی و پست مدرن و از این دست ساخته شد و خود تارانتینو هم که شومن درجه یک است به آن دامن ‌زد، […]

بررسی تماتیک فیلم “سایه یک شک” آلفرد هیچکاک

فصلی از کتاب “همزاد کابوس” (تک نگاری فیلم “سایه یک شک” نوشته روبرت صافاریان) در سایه یک شک تضادهای دوبه‌دوی بسیاری می‌توان یافت که در شبکه پیچیده‌ای از مناسبات چندجانبه به هم مرتبطند و مفهوم عمومی فیلم را می‌سازند. در نمودن این زوج‌ مفهوم‌ها از گوشه‌هایی از دیالوگ‌های فیلم و بخصوص دو تک‌گویی مهم دایی چارلز در فصل‌های دهم و یازدهم استفاده کرده‌ام، ولی این امر را نباید به این معنا گرفت که این تم‌ها […]

ماهی و گربه: کانونِ اقتدار و جماعتِ قربانی

فیلم ماهی و گربه ساخته شهرام مکری بحث و ستایش زیادی را برانگیخته است. این دومین فیلم بلند شهرام مکری است، امّا او پیش از نخستین فیلم بلندش اشکان، انگشتر متبرک و چند داستان‌ دیگر، چند فیلم کوتاه تجربی هم ساخته و اینک فیلم‌های بلندش ادامه همان راه فیلمسازی تجربی هستند در وقتِ فیلم بلند و از این منظر چالشی در برابر فیلمساز. ماهی و گربه در گروه سینماهای هنر و تجربه به نمایش گذاشته […]

درباره ریموند دورگنات منتقد فیلم

 دانش نظری ژرف و شور عاشقانه یک منتقد فیلم مرگ ریموند دورگنات، منتقد مشهور انگلیسی در سال ۲۰۰۲ در سن هفتاد سالگی، به فاصله کمتر از یک سال از مرگ پائولین کیل، انگار اعلام پایان دوره‌ای طلایی از نقدنویسی سینمایی بود، که از چهره‌های شاخصش دیگر تقریباً کسی باقی نمانده است. نخستین کتاب مهم و شاید مشهورترین کتاب ریموند دورگنات که Films and Feelings نام دارد در سال ۱۹۶۷ منتشر شد. به گمان بسیاری از […]

نگاهی به مضامین فیلم “آذر، شهدخت، پرویز و دیگران” ساخته بهروز افخمی

نه چه ‌گوارا، نه گیاهخواری فیلم آذر، شهدخت، پرویز و دیگران ساخته بهروز افخمی که هم اکنون بر پرده سینماهاست، از آن فیلم‌هایی که در نگاه نخست به نمایش صحنه‌هایی از زندگی طبقات متوسط متمایل به مرفه جامعه با لحنی کمیک محدود می‌شود و به نظر نمی‌رسد حرف مهمی داشته باشد و لازم باشد زیاد آن را جدّی گرفت … امّا در نگاه دقیق‌تر، با شناختی که از پیشینه بهروز افخمی و فیلم‌هایش داریم و […]

نقدی بر فیلم “زندگی مشترک آقای محمودی و بانو” (روح الله حجازی)

زن شیطان چه شکلیه؟ زندگی مشترک آقای محمودی و بانو فیلمی است درباره بحران خانواده سنتی و راه‌های خروج از بن‌بستِ مناسبات زناشویی سنتی. دو زوج، یکی آقای محمودی و زنش محدثه، میانسال و صاحب دختری نوجوان، دیگری زوجی جوان‌تر و امروزی‌تر (ساناز و رامتین)، هریک به نوعی گرفتار و بدبخت. سوال اصلی را زن جوان مطرح می‌کند: چرا آدم نمی‌تواند همان طور که دوست دارد زندگی کند؟ تکلیف زوج اصلی روشن‌تر است. آقای محمودی […]

نقد فیلم “درون لیوئین دیویس”

Llewyn. لیوئین؟ دو تا اِل L در ابتدای کلمه را در انگلیسی چطوری تلفظ می‌کنند؟ نگران نباشید، فقط شما نیستید که با تلفظ این اسم نامأنوس مشکل دارید. یکی از شخصیت‌های فیلم هم وقتی اسم لوئین را از زبان خودش می‌شنود، می‌پرسد ” N حرفِ اوّلِ چیه؟” در واقع او شنیده است “لیو اِن” و لیوئین ناچار می‌شود اسمش را هجی کند و توضیح دهد که یک اسم ولزی است و بعد به مزخرفات همصحبتش […]

نقد فیلم “طبقه حساس”

رفت‌وآمد بین دو جهان عنوانبندی فیلم تم اصلی و حال و هوای آن را جا می‌اندازد. زنی در حال آشپزی می‌میرد. پیش از مرگ، ضربه‌های کارد بر کدو و بادمجان و غیره که عنوان‌های فیلم روی آن‌ها نقش می‌بندد، شکلی وهم‌آمیز به خود می‌گیرند و با غلغل آش تیره رنگ، کار تمام می‌شود. در حالی که کادر دوربین روی قابلمه‌ها و قوری‌های پرنقش‌ونگار و زیبای روی اجاق گاز ثابت است، دست زن وارد کادر می‌شود […]