در فیس بوک چرخ می‌زنم. دوستی عکس‌های مراسم خیمه‌سوزان عاشورا را گذاشته است با نوشته‌ای طعنه‌آمیز به اوضاع زمانه. دوستی عکسی از داون تاون لس آنجلس را و آن را به کوچه برلن تشبیه کرده است. صدای طبل‌های دسته‌های محرم دوستی را یاد طبل زدن کاترین در نمایشنامه ننه دلاور انداخته است. دوستی عکسی از غلامحسین ساعدی گذاشته با یکی از نامه‌های پر از اندوه و یاس او به محبوبش طاهره. دوستی خبر نمایش فیلمش […]
دسته: ارامنه
مهاجرت فراموش‌شده
مهاجرت بزرگ ارامنه آذربایجان ایران بعد از قرارداد نرکمانچای جنگ‌های ایران و روس در نخستین دهه‌های سده نوزدهم میلادی که به عقد قرارداد ترکمن‌چای و جدایی قفقاز، از جمله ارمنستان کنونی از ایران انجامیدند، در تاریخ ایران مشهورند. در کتاب‌های درسی مدارس کشور از قرارداد ترکمن‌چای به عنوان قرارداد ننگین یاد می‌شود. امّا اگر از دیدگاه ساکنان مسیحی این مناطق نگاه کنیم، اوضاع کمی فرق می‌کند. ارامنه آن خطه که از یک سو از ظلم […]
زاده شدیم: ترجمه شعر دیگری از آزاد ماتیان
این روزها دارم شعرهای آزاد ماتیان را به فارسی ترجمه می‌کنم. دو شعر بلندش را قبلاً در سایت گذاشته‌ام. و حالا ترجمه شعری از کتاب جدیدش “نشان جهان”. قرار است یک ماه دیگر بزرگداشتی برای او بگیریم و دوست دارم تا آن وقت دست کم چهار-پنج شعر دیگر از کارهایش را ترجمه و در “هویس” یا جای دیگر منتشر کنم. در ضمن ترجمه این شعرها را برای گفتار فیلم مستند جدیدم به نام “میان دو […]
آواره: شعری از آزاد ماتیان
همین طوری، برای خالی نبودن عریضه به گویشی کهن می‌نویسم که همواره جماعتی اندک بدان سخن گفته‌اند اکنون اندک کسانی آن را می شناسند و کسانی اندک‌تر بر فهم آن همت می گمارند . نامم را نه بر کاغذهای در هم ریخته‌ام نه بر پوست نوشته های رنگ باخته‌ام، نه بر کتیبه‌های فرسوده‌ام و نه بر سنگ قبرهایم پراکنده در سراسر جهان نمی‌یابم (باید نام ایزدی از یاد رفته باشد ماری اهلی که مهربان […]
آزاد ماتیان: شاعری که به زبانی کهن می‌نویسد
شما آزاد ماتیان را نمی‌شناسید. او فغان‌نامه گرگوار نوشته گرگور نارکاتسی، مهم‌ترین شاعر سده‌های میانه ارمنی را به فارسی ترجمه کرده و بخش اعظم دیوان حافظ و رباعیات خیام را به ارمنی برگردانده است. او شاعر است، سه دفتر شعر منتشر کرده و بهترین شعرهایش با کارهای خوب شاعران ایرانی برابری می‌کند. در سوربُن ادبیات تطبیقی خوانده و استاد کرسی زبان و ادبیات ارمنی دانشگاه اصفهان است. نقش فعالی در زندگی اجتماعی-سیاسی ارامنه جلفای اصفهان […]
لئوناردو آلیشان: ساکن سه فرهنگ
صبح که با صدای جیک جیک گنجشک‌ها بیدار شدم، بی‌اختیار یاد لئوناردو افتادم. انگار لئوناردو هم گوشه حیاط نشسته بود و به زبان پرندگان خواب‌های خود را تعریف می‌کرد. برخی استعارها و تمثیل‌ها آن قدر نیرومندند که هرگاه به نمونه واقعی برمی‌خوری بی‌اختیار یاد آن‌ها می‌افتی. لئوناردو آلیشان، نویسنده ایرانی-ارمنی-آمریکایی، در مجموعه قصه‌هایش به نام “سقوط آزاد” Free Fall به زبان انگلیسی داستانی دارد که در آن نویسنده‌ای که در غربت زندگی می‌کند یک روز […]
نگاهی به کتاب “تاریخ جلفای نو”
تاریخ جلفای نو نام کتابی است به قلم هاروتون دِر هووهانیان که در سال ۱۸۸۰ میلادی در اصفهان به طبع رسیده و در سال ۱۳۷۹ توسط لئون میناسیان و محمدعلی موسوی فریدنی به فارسی ترجمه شده است. مطالب این کتاب اطلاعات ارزشمندی درباره تاریخ ارامنه ایران در اختیار خواننده علاقه‌مند قرار می‌دهند. در مورد کوچ اجباری ارامنه از شهر جلفا ـ که امروز در مرز ایران و جمهوری آذربایجان (نخجوان) واقع شده است ـ به اصفهان […]
فرهنگ کفش و فرش
چه عواملی در شکل‌گیری هویت آدم‌ها به عنوان متعلقان این یا آن گروه قومی یا دینی خاصی موثرند و باعث می‌شوند کودک خود را از همان نخستین سال‌های زندگی مسلمان، مسیحی، ارمنی، زرتشتی و غیره بداند؟ خواهید گفت: زبان، اعتقادات و باورها، جشن‌ها، موسیقی ملّی و در یک کلام، فرهنگ. امّا این فرهنگ جزئی هم دارد که گاه آن قدر پیش‌پاافتاده به نظر می‌آید که اکراه داریم آن را هم جزئی از فرهنگ به حساب […]