۲۱ روز و من (شیرین برق نورد) / پیر پسر (مهدی باقری) نسبت به فیلم‌های اتوبیوگرافیک یا خودبیانگر یا هر عنوان دیگری که روی‌شان بگذاریم احساس دوگانه‌ای دارم. منظور از این عناوین فیلم‌هایی هستند که در آن فیلمساز خودش جلوی دوربین ظاهر می‌شود و نقش‌اش نه یک نقش تزئینی و کوتاه (مانند سالینجرخوانی یا حتی خانه من) است، بلکه به شکلی موضوع اصلی فیلم می‌شود. فیلم‌های ۲۱ روز و من، پیرپسر، ناخوانده در تهران و […]
دسته: سینمای مستند
نگاهی به فیلم مستند “سالینجرخوانی در پارک شهر” (پیروز کلانتری)
گفتار در فیلم مستند بُعدی درونی و ذهنی به تصاویر بیرونی می‌بخشد و پیروز کلانتری از کسانی است که در فیلم‌های اخیرش از این ویژگی گفتار استفاده کرده است. در سالینجرخوانی در پارک شهر گفتاری که با لحنی شاعرانه نوشته شده خاطرات شخصی از گذشته را به تصویرهای زنده امروز پارک پیوند می‌زند و در عین انتقال اطلاعات اولیه درباره پارک شهر تهران، به این مکان شخصیتی ذهنی می‌بخشد. و این از موفق‌ترین نمونه‌های این […]
نگاهی به فیلم مستند “کمی بالاتر” (لقمان خالدی)
کمی بالاتر درباره رفتگری است که رمان می‌نویسد. رمان‌هایی به شیوه قصه‌های عامه‌پسند درباره دختر شاه پریان و شاهزادگان و سرزمین‌های رویایی. شخصیتی است که آشکارا حس تشخیص واقعیت در او کمابیش نابود شده و تصور واقع‌بینانه‌ای از ارزش کارهایش، امکان چاپ آن‌ها، نیازهای خانواده‌اش و سرزنش‌های اطرافیانش ندارد. امّا کاری که می‌کند بی‌اندازه برایش مهم است، انگار این اهمیت چنان جلوی چشمش را گرفته است که دیگر واقعیت را نمی‌بیند. این موضوع فیلم کمی […]
نگاهی به فیلم مستند “تهران-تاکسی” (بهمن کیارستمی)
در فیلم تهران ــ تاکسی (در بیشتر صحنه‌ها)، عواملی چند دست به دست هم می‌دهند تا ما از منظری انسانی و برابر به نظاره زندگی شادکی (راننده و هنرور، قهرمان اصلی فیلم) بپردازیم و به نوعی با فلسفه زندگی او آشنا شویم. این آشنایی بخشی به این سبب میسر می‌شود که زمان طولانی با او سر می‌کنیم. بخشی به این سبب که می‌بینیم طرف‌های دیگر (بالاشهری‌ها) نیز جدا نیستند از فرهنگی که شادکی دارد، و […]
نگاهی به فیلم مستند “خانه من” (محسن امیریوسفی)
فیلم خانه من ساخته محسن امیریوسفی با یک ماجرای ساده دنبال خانه گشتن برای خرید شروع می‌شود. فیلمساز ما را در جست‌وجوی خود در بنگاه‌ها و محلات گوناگون همراه می‌کند و با انواع و اقسام خانه‌ها و محله‌ها و معماری آشنا می‌کند. همین طور با متخصصانی از میان دوستانش با توصیه‌هایی که خیلی معقول به نظر نمی‌آیند. امّا به تدریج که جلو می‌رویم یک بُعد درونی و ذهنی نیز به کار افزوده می‌شود. آنجا که […]
نگاهی به “کهریزک: چهار نگاه” (“عید”، ساخته بهمن کیارستمی)
فیلم مشاهده گر درجه یک کهریزک را به خاطر اپیزود عید بهمن کیارستمی در این فهرست آورده‌ام (و تا حدودی به خاطر اپیزود رخشان بنی‌اعتماد). عید به طور مستقل فیلم مشاهده‌گر درجه یکی است که فیلمساز صرفاً با نظاره یک رویداد توانسته است بییننده را به اندیشیدن درباره آن و نقد آن بربیانگیزد. تصویربرداری و تدوین هوشمندانه وجه گروتسک و کاریکاتوری یک رویداد را برجسته می‌کنند، هرچند راه را بر تعبیرهای دیگر از رویداد نیز […]
“اسکورپیو”، “من نگهدار جمالی …” و چند فیلم که در فهرستم نیستند
اسکورپیو اسکورپیو فیلم تروتمیز استانداردی است که درباره موضوعش و زمانه‌ای که موضوع به آن تعلق دارد اطلاعات خوبی به بیننده می‌دهد، مصاحبه‌های خوبی دارد که تو را با آدم‌های این گروه موسیقی نزدیک و آشنا می‌کند و سرانجام پایان و انجامی و تکنیک خوبی که با وجود این به حالت رسمی و خشک نیانجامیده است. اشکال فیلم در این است که فاقد شور و احساس یا اندیشه بکر است. از آن فیلم‌هایی است که […]
ده فیلم مستند برتر سال ۱۳۹۰
به انتخاب داوران جایزه “مستند برتر سال” ۱- خانۀ من (محسن امیریوسفی) ۷۶/۵ امتیاز ۲- پیرپسر (مهدی باقری) ۷۵/۵ امتیاز ۳- سالینجرخوانی در پارک شهر (پیروز کلانتری) ۷۵ امتیاز ۴- خانۀ قمرخانم (آیدا پناهنده) ۷۳/۵امتیاز ۵- ۲۱ روز و من (شیرین برق‌نورد) ۶۷ امتیاز ۶- اسکورپیو (فریده صارمی و امید هاشملو) ۵۷ امتیاز ۷- گفت‌و‌گو با انقلاب (روبرت صافاریان) ۵۶/۵ امتیاز ۸- کهریزک، ۴ نگاه (رخشان بنی‌اعتماد، محسن امیریوسفی، پیروز کلانتری، بهمن کیارستمی) ۵۲ امتیاز ۹- […]