هنر دراماتیک، چنان که امروز مورد سوءاستفاده قرار گرفته، دیگر به هیچ عنوان هنر پالایندهای نیست؛ بلکه صرفاً نوعی استمناء عاطفی است . . . دشوار بتوان بازیگری یافت که که شخصیتش تحت تأثیر اشتغال به حرفهاش به بدی نگراییده باشد. نمیشود کسی خودنمایی به عادت او بدل شده باشد، از شخصیتش برای اعمال نوعی قدرت هیپنوتیک بر دیگران بهرهکشی کرده باشد، بدون اینکه خود از این فرایند هیچ تأثیر پذیرفته باشد. آلدوس هاکسلی (۱۸۹۴-۱۹۶۳)، […]
دسته: سینمای جهان
سینما چیست؟ پاسخ گُدار، برگمن، هیچکاک و …
تنها چیزهایی که برای ساختن یک فیلم به آن احتیاج دارید یک هفتتیر است و یک دختر. ژان-لوک گدار تا آنجا که به فرایند فیلمسازی مربوط میشود، ستارهها ماهیتاً بیارزش ــ و مطلقاً ضروری ــ هستند. ویلیام گُلدمَن فیلم چونان رؤیا، چونان موسیقی. هیچ هنری به اندازه سینما از آگاهی ما در نمیگذرد و راست به سراغ احساسات ما در ژرفای اتاقهای تاریک روحمان نفوذ نمیکند. اینگمار برگمان از نگاه من سینما “برشی از زندگی” […]
نقد فیلم خدمتکار
اربابها، خدمتکارها و یک روزنامهنگار شجاع آنچه از فیلم خدمتکار به یاد آدم میماند فضای رنگارنگ و تصویرهای شاد و درخشان آن است که قصه فیلم درباره روابط اجتماعی ظالمانه حاکم در شهر کوچک جکسونِ میسیسیپی آمریکا در آن میگذرد. این فضای شاد محصول رنگ و نور فضاهای درونی خانهها و طبیعت سرسبز، ولی مهمتر از اینها، لباسهای با طرح رنگ شاد (و اندکی دهاتی، چنان که سلیقه شهرستانی همه جا هست) و آرایش و […]
آرتیست: کپیکاری
در نقاشی، کپیکاران درجه یک صنعتگرانی ماهر هستند. هماهنگی دست با دید، آشنایی با ماتریال و تکنیکهای نقاشی، درک رنگ و نور و ویژگیهای سبکی دورانهای تاریخی گوناگون، تواناییهایی هستند که بدون آنها خلق یک کپی خوب از آثار این یا آن هنرمند بزرگ امکانپذیر نخواهد شد. امّا کپیکار، هر چقدر هم در کارش استاد باشد، هنرمند خلاقی به حساب نمیآید. فاقد احساس و بینش و سبک اصیل مخصوص به خود است. هیچ نقاشی به […]
آیا پاراجانف و نامجو شباهتی به هم دارند؟
سخن گفتن از شباهت بین یک قطعه موسیقی و یک اثر دیداری با احتیاط زیادی باید انجام گیرد. یا این همه در شیوههای آهنگسازان و خالقان فیلم یا نقاشی نیز گاهی میتوان به شباهتهایی برخورد. مثلاً شنیدن “راز نو” (ساخته حسین علیزاده) و تکرار انعکاسهای آواز خواننده روی هم همیشه مرا یاد تکرار نوشتههای به شکل کمرنگتر یا با رنگهای متفاوت در آثار خطاطی، بخصوص در آنچه به سیاهمشق مشهور است و در آن فرم […]
مایههای کیارستمی در “روزی روزگاری در آناتولی”
نوری بیلگه جیلان مشهورترین چهره سینمای ترکیه در عرصههای بینالملی است. یک جور کیارستمی ترکیه ای. امّا شباهت او به کیارستمی به حضور بینالمللی او در جشنوارهها محدود نمیشود. در آخرین فیلم او “روزی روزگاری در آناتولی” با نمونههای آشکاری از تاثیرپذیری او از سینمای کیارستمی روبهرو هستیم. در روستایی در مناطق شرقی ترکیه قتلی اتفاق افتاده است. قاتل اعتراف کرده و حالا با بازپرس، دادستان و گروهی دیگر شبانه در میان تپهها میرانند تا […]
ملانکولیا: چه باشکوه و اندوهگین است پایان جهان
ملانکولیا فیلمی است درباره پایان جهان. در پایان فیلم، پایان جهان واقعاً اتفاق میافتد. سیارهای که تصادم آن با زمین به نابودی حیات در کهکشان میانجامد، آبی، نورانی و زیباست. این زیبایی آبی بزرگتر و بزرگتر میشود تا سراسر پرده و دو زن و کودکی را که دوزانو روبهروی هم نشستهاند، فرا میگیرد. کلر در جایی از فیلم میگوید این سیاره مرگ دوستانه به نظر میآید. امّا هم او بیش از هر کس دیگری از […]
نگاهی به فیلم "سالی دیگر" مایک لی
تام و جری در صلح و صفاسالی دیگر، آخرین فیلم مایک لی، فیلمساز شهیر انگلیسی، از سوی منتقدان ایرانی با تحسین پذیرفته شده است. در شماره دوّم مجله تجربه پروندهای به این فیلم اختصاص یافته حاوی شش نقد (در مجموع هشت صفحه) بدون یک کلمه انتقادی به کاستیهای ساختاری احتمالی یا مخالفت با یا بحث در دیدگاههای فیلمساز یا تردید در درستی انتخابهای فرمی و محتوایی او. این به گمان من چیزی نیست جز فقدان […]