خود شیفتگی طبقه متوسط در فیلم‌های ایرانی دو دهه اخیر

در سال‌های اخیر همه از رواج بی‌سابقه «فیلم‌های آپارتمانی» شکایت می‌کنند و این را آفتی برای سینمای ایران می‌دانند و خواهان استفاده فیلم‌ها از لوکیشن‌های دیگر هستند. اما آپارتمانی شدن فیلم‌ها نتیجه یک محدودیت عمیق‌تری است. آپارتمان جای زندگی طبقه متوسط شهری ــ بخصوص تهرانی ــ است؛ آپارتمان و داخل ماشین و اداره و احتمالاً ویلایی در شمال یا باغی دور و بر تهران. نسل جدید فیلمسازان از طبقه متوسطند و قشر روشنفکر این طبقه […]

نگاهی به فیلم‌های مستند ارائه شده به جشن خانه سینما

بحران‌های زیست‌محیطی، حریم‌های خصوصی و انسان‌های استثنایی هر سال شهریورماه جشن خانه سینما برگزار می‌شود و برترین آثار سینمایی سال گذشته را انتخاب می‌کند. احتمالاً این را می‌دانید و با این رویداد فرهنگی آشنا هستید. امّا شاید ندانید که جشن سالانه سینمای مستند نیز هر سال در کنار جشن بزرگ خانه سینما برگزار می‌شود و تولیدات مستندسازان عضو خانه سینما، توسط هیأت انتخاب و هیأت داوری این بخش برگزیده می‌شوند. امسال من هم این افتخار […]

مصاحبه ماهنامه «فرهنگ امروز» درباره کتاب «سینمای عباس کیارستمی»

آخرین کار شما کتابی است درباره سینمای عباس کیارستمی. اجازه دهید گفت و گویمان را با همان پرسشی آغاز کنیم که پیشگفتار کتابتان نیز با آن آغاز می شود: «چرا کتابی درباره عباس کیارستمی؟» آن هم با وجود حجم زیاد مطالبی که به زبان های مختلف درباره سینمای کیارستمی وجود دارد.  اولا نگاه و دیدگاه ایرانی ها بالطبع تفاوت زیادی با دیدگاه خارجی ها دارد. در ثانی، در زبان فارسی منابع زیادی راجع به کیارستمی […]

یادداشتی بر فیلم مستند «زمناکو» ساخته مهدی قربان‌پور

نگاه یک بُعدی به مسأله هویت زمناکو فیلم مستند خوبی است درباره یکی از بازماندگان فاجعه بمباران شیمیایی حلبچه. بعد از این جنایت هولناک به دست حکومت بعثی عراق در سالِ ۱۳۶۶، جوانی به نام علی که بعد از بمباران به ایران انتقال یافته (ما هم مانند خود او نمی‌دانیم و در طول فیلم نمی‌فهمیم چگونه) و سر از خانواده‌ای در مشهد در آورده و در آن خانواده بزرگ شده است. آن طور که در فیلم گفته می‌شود […]

«ایستاده در غبار» رئالیستی‌تر است یا «شهرزاد»؟

سینمای این روزهای ما و بحث رئالیسم آیا این اتفاقی است که هر سه فیلم مطرح آخرین جشنواره فیلم فجر که در سال جاری به نمایش عمومی در آمدند، هر یک به نوعی، بحث رئالیسم و نسبت آن با واقعیت تاریخی و سبک‌های سینمایی را پیش کشیدند؟ ایستاده در غبار: مستندنمایی در خدمت تاثیرگذاری بر احساسات تماشاگر جدیدترین این فیلم‌ها ایستاده در غبار است. اتفاقی که در مورد این فیلم افتاده است این است که […]

نقد فیلم: ابد و یک روز

داستانِ یک خانواده طی چند ماه ابد و یک روز به مطرح‌ترین فیلم سینمای ایران در سال‌های اخیر تبدیل شده است. بعد از نمایش در جشنواره فجر و اظهارنظرهای تقریباً به تمامی ستایش‌آمیز درباره آن و گرفتن تعداد قابل‌توجهی از جوایز این جشنواره و سپس اکران نوروزی و نمایش در سالن‌های پر از تماشاچی، شاهدی بر موفقیت همه جانبه این فیلم و کارگردان و بازیگران جوانش هستند. موفقیت فیلم بیش از هر چیز مرهون توانایی […]

یادداشتی بر فیلم مستندِ “مهرجویی: کارنامه چهل ساله”

در ساخت فیلم مستند پرتره درباره چهره‌های سرشناس فرهنگی و علمی، چند عامل هست که شکل عمومی فیلم را تا حدود زیادی مشخص می‌کند. یکم این که آیا شخصیت مورد نظر در دسترس است، آیا مایل است در فیلم حضور داشته باشد و به پرسش‌های فیلمساز پاسخ بدهد یا خیر؟ و آیا خود فیلمساز مایل است فیلمش را پیرامون مصاحبه‌ای طولانی با او شکل بدهد؟ پاسخ در این جا مثبت بوده و فیلم مانی حقیقی […]

اژدها وارد می‌شود: یک ایمپالای قدیمی، یک طبیعت بدوی، و دیگر هیچ

… من اشیایی جلوی شما می‌گذارم که دوست دارم غریب و معمایی باشند. شما تماشایشان می‌کنید و نمی‌فهمید این‌ها چی هستند و باهاشان چه کار باید بکنید. نکته همین جاست. اگر نکته‌ای باشد، همین است. من از شما می‌خواهم به آن‌ها نگاه کنید، انگار اولین بار است چنین چیزی را می‌بینید، و از خودتان بپرسید تو را خدا این چیه؟ به چه درد می‌خوره؟ کارکردش چیه؟ برای من چه معنی می‌دهد؟ بعد طبیعتاً اولین کاری […]