چند سال پیش، وقتی فیلم آرارات، ساخته فیلمساز ارمنی-کانادایی آتوم اگویان درباره قتل عام ارامنه تازه اکران شده بود، ایمیلهایی از دوستانم دریافت میکردم که دعوتم میکردند به فلان سایت بروم و به نفع آرارات رای بدهم. میگفتند ترکها دارند رای منفی میدهند، ما هم باید متقابلاً به فیلم رای مثبت بدهیم. به دوستانم مینوشتم امّا من فیلم را ندیدهام، میگفتند مهم نیست، ما هم ندیدهایم، آنها هم ندیدهاند. *** فلان کانال ماهوارهای فیلم مستندی […]
برچسب: ارامنه
چرا ارامنه نوروز را جشن نمیگیرند؟
دوستی تلفن زد با پیشنهاد ساخت فیلم مستندی درباره نوروز در میان ارامنه ایران به عنوان قسمتی از مجموعهای درباره عید سال نو. وقتی به او گفتم که ارامنه نوروز را جشن نمیگیرند تعجب کرد. به او گفتم که هنگام تحویل سال نو در خانه ارمنیهای ایران خبری نیست. گفت: یعنی نه سفره هفت سینی؟ نه سبزی سبز کردنی؟ نه دید و بازدیدی؟ گفتم همین طور است و البته این امر یک دلیل منطقی خیلی […]
رسوب هویت های چندگانه در نامها
در یک نام چیست؟ در یک “آ” چیست؟ دو سه ماه پیش بود. روزهای سرشماری عمومی. دخترک مامور آمارگیری که سوال میکرد و پرسشنامه را پر میکرد وقتی اسمم را شنید، پرسید: خارجی هستید؟. گفتم: نه، چرا؟ گفت: پس چرا اسمتون روبرته؟ گفتم: شما نمیدونید در ایران اقلیتی هم به نام ارامنه داریم. عذرخواهی کرد. لابد برای بیاطلاعیاش. بعد دیدم در پرسشنامهاش پاسخدهندگان نه تنها بر اساس دین تفکیک شدهاند، بلکه مسیحیان نیز به ارمنی […]
کریسمسی دیگر و بهانهای دیگر برای شادمانی
امشب شبِ کریسمس است، جشن تولد عیسی مسیح، پیامبر مسیحیان جهان. البته گروههایی از مسیحیان، از جمله ارامنه، این مناسبت را دوازده روز بعد، روز ششم ژانویه، جشن میگیرند. طبیعتاً بسیاری از ایرانیها نمیدانند که کریسمس ارامنه روز دیگری است و به طور طبیعی روز بیستوپنجم دسامبر به دوستان ارمنی خود تبریک میگویند. سال گذشته در همین ایام در همین روزنامه مطلبی نوشتمو شرح دادم که ماجرا چیست؟ تعدادی از دوستان و آشنایان ارمنی به […]
آربی آوانسیانِ مستندساز
یادداشتی بر فیلم لبئوس ملقب به تادئوس آربی آوانسیان را با کارهای تئاتری او و فیلم چشمه میشناسیم و کمتر کسی است که بداند او فیلم مستند هم ساخته است. حتی اگر به کتاب “فرهنگ فیلمهای مستند سینمای ایران” (مسعود مهرابی) مراجعه کنید، نامی از فیلم مستند “لبئوس، ملقب به تادئوس” که در سال ۱۳۴۶ ساخته شده نمییابید. البته این امر بیش از آنکه تقصیر مؤلف کتاب یادشده باشد، از شرایط تولید غیرعادی فیلم ناشی […]
بازسازی زندگی ارامنه در رمان "چراغها را من خاموش میکنم"
رمان چراغها را من خاموش میکنم، علاوه بر ارزشهای ادبی و هنری خود، از این نظر نیز حائز اهمیت و شایسته بررسی است که نخستین رمان فارسی است که به دست نویسندهای ارمنی نوشته شده، ماجراهایش در محیطی ارمنیزبان میگذرند و یکی از تمهایش مناسبات یک جامعه قومی بسته با جامعه بزرگ محاط بر آن است. در این نوشته کوتاه میکوشم از دو جهت این مسأله را بررسی کنم؛ از جهت توفیق نویسنده در بازسازی […]
یک روز مانده به عید پاک، نوشته زویا پیرزاد
معضل رفتار تعصبآمیز نسبت به ازدواج مختلطزویا پیرزاد با کتاب چراغها را من خاموش میکنم مشهور شد. یکی از علل موفقیت این کتاب بازسازی زندگی یک اقلیت قومی (ارامنه) در یکی دو دهه پیش از انقلاب در شهر نفتی آبادان است و جذابیتی که فضاهای این شهر متجدد و محیطهای خانوادگی و شیوه زیست ارامنه برای خواننده فارسیزبان امروزی دارد. در آن کتاب پیرزاد مسائلی مانند عشق ممنوع یک زن خانهدار و رابطه ارامنه با […]
ترجمه به مثابه خیانت
در مدارس ارامنه ایران، بر خلاف تصور عموم، همان کتابهای درسی فارسی زبان تدریس میشود و بیشتر معلمها هم ارمنی نیستند و زبان ارمنی نمیدانند. سرکلاس بچهها از ارمنی ندانستن معلمها استفاده میکردند و به زبان ارمنی حرف خندهداری میپراندند یا به تقلب جواب پرسشی را که معلم از دانشآموزی پرسیده بود، به زبان ارمنی به او میرساندند. یک بار سر کلاس فیزیک یکی از بچهها داشت آزمایشی را شرح میداد که با پر کردن […]