نگاهی به فیلم‌های مستند ارائه شده به جشن خانه سینما

بحران‌های زیست‌محیطی، حریم‌های خصوصی و انسان‌های استثنایی هر سال شهریورماه جشن خانه سینما برگزار می‌شود و برترین آثار سینمایی سال گذشته را انتخاب می‌کند. احتمالاً این را می‌دانید و با این رویداد فرهنگی آشنا هستید. امّا شاید ندانید که جشن سالانه سینمای مستند نیز هر سال در کنار جشن بزرگ خانه سینما برگزار می‌شود و تولیدات مستندسازان عضو خانه سینما، توسط هیأت انتخاب و هیأت داوری این بخش برگزیده می‌شوند. امسال من هم این افتخار […]

یادداشتی بر فیلم مستند «زمناکو» ساخته مهدی قربان‌پور

نگاه یک بُعدی به مسأله هویت زمناکو فیلم مستند خوبی است درباره یکی از بازماندگان فاجعه بمباران شیمیایی حلبچه. بعد از این جنایت هولناک به دست حکومت بعثی عراق در سالِ ۱۳۶۶، جوانی به نام علی که بعد از بمباران به ایران انتقال یافته (ما هم مانند خود او نمی‌دانیم و در طول فیلم نمی‌فهمیم چگونه) و سر از خانواده‌ای در مشهد در آورده و در آن خانواده بزرگ شده است. آن طور که در فیلم گفته می‌شود […]

یادداشتی بر فیلم مستندِ “مهرجویی: کارنامه چهل ساله”

در ساخت فیلم مستند پرتره درباره چهره‌های سرشناس فرهنگی و علمی، چند عامل هست که شکل عمومی فیلم را تا حدود زیادی مشخص می‌کند. یکم این که آیا شخصیت مورد نظر در دسترس است، آیا مایل است در فیلم حضور داشته باشد و به پرسش‌های فیلمساز پاسخ بدهد یا خیر؟ و آیا خود فیلمساز مایل است فیلمش را پیرامون مصاحبه‌ای طولانی با او شکل بدهد؟ پاسخ در این جا مثبت بوده و فیلم مانی حقیقی […]

بازیگری در فیلم مستند به چه معناست؟

تفاوت فیلم داستانی و مستند این است که در فیلم داستانی، رویدادها بازسازی می‌شود، یعنی داستانی نوشته شده است و بازیگرانی در قالب شخصیت‌های طراحی شده فرو می‌روند و وانمود می‌کنند آن‌ها هستند و در دکورِ خانه یا خیابان (یا خودِ خیابان واقعی) کارهایی را که از پیش معلوم هست، انجام می‌دهند، امّا در مستند رویدادها توسط آدم‌ها تعریف (روایت) می‌شود. این روایت از سوی مشارکت‌کنندگان در رویداد یا ناظران آن انجام می‌شود. در هر […]

درباره فیلم خاکسپاری اسقف ملیک‌تانگیان (۱۳۲۷)

فیلم مستندی از دوران طلایی جامعه ارامنه تبریز و خیابان های شهر اخیراً انتشارات نائیری کتابی منتشر کرده است به نام “حوزه ارامنه آرداز و آذربایجان” به قلم مرحوم سرهنگ امیل هاکوپیان. سرهنگ هاکوپیان از فعالان اجتماعی و سیاسی ارامنه آذربایجان و دوره‌ای طولانی از نزدیک شاهد رویدادهای جامعه ارامنه آذربایجان تبریز بوده و در آن‌ها مشارکت کرده است. از آن جا که بخش قابل‌توجهی از کتاب به قیادت دینی اسقف ملیک‌تانگیان می‌پردازد که دوره […]

نگاهی به مستند “در فاصله دو کوچ” / نیوشا صدر

…و چه بسا خود راهش را گم می‌کنم نیوشا صدر موقعیت ارامنه­ ی ایرانی، موقعیتی منحصر به فرد و متفاوت با سایر اقلیت­های قومی و مذهبی است. هویت اقلیت­ را از منظر کاستلز (۱۳۸۲) تا حدودی می­توان هویت مقاومت دانست. هویت مقاومت به وسیله­ کنشگرانی ایجاد می­شود که دارای مشخصه­ هایی متفاوت با اصول مورد حمایت نهادهای اصلی جامعه هستند و در نتیجه برای تلاش در جهت احقاق حقوق خود، ناگزیر هویت­شان  به سمت و […]

نگاهی به مستند “در فاصله دو کوچ” / شانت باغرام

مستندی غم انگیز مستند فاصله دو کوچ ساخته روبرت صافاریان، شرح زندگی و کار شاعر، مترجم و استاد دانشگاه آزاد ماتیان، اندیشمند ارمنی ـ ایرانی است. مستند فاصله دو کوچ مستندی است غم انگیز! غم انگیز بودن اولین صفتی است که با دیدن این مستند به ذهن متبادر می‌شود. حال آن که غمگین بودن به این معنا نیست که ماتیان خوشبخت زندگی نکرده یا حاصل عمرش کم‌نتیجه بوده است. در هر حال مستند فاصله دو […]

نقدی بر فیلم “در فاصله دو کوچ” / بهزاد خسروی

چندگانه گی هویت مهاجر  در نگاه اول فیلم در فاصله دو کوچ را میتوان در فیلمِ پرتره نامید. فیلمی که سعی در نمایش زندگی و آثار آزاد ماتیان شاعر ارمنی زبان ساکن اصفهان دارد. شاعری که در کنار سرودن شعر، استاد زبان ارمنی در دانشگاه اصفهان است و در اوقات فراغت خود مجسمه های چوبی کوچک می‌سازد. نوشتنش به شعر محدود نمی‌شود و از ادبیات عامیانه برای نمایشنامه‌های مردم پسند تا ترجمه متون ادبی فارسی به […]