اگر شهر تا دو دهه پیش در سینما با نگاهی رمانتیک به عنوان مظهر فساد و زرق و برق توخالی در برابر صفا و پاکی و سادگی روستا قرار می‌گرفت، امروز دیگر باید آن را به عنوان پدیده‌ای برگشت ناپذیر تلقی کرد. آینده تمدن بشری در شهرها و کلان‌شهرها رقم می‌خورد و زندگی و سامان آن در این کندوهای بزرگ انسانی خواه نا خواه راه خود را به درون فیلم‌ها (که خود پدیده‌ای اساساَ شهری‌اند) […]
دسته: سینمای مستند
فیلم مستند و قصه‌گویی
با نگاهی به فیلم‌های خانه قمر خانم (آیدا پناهنده) و بی‌بی، تولدت مبارک (سید حامد نوبری) داوری درباره برخی از فیلم‌هایی که برای انتخاب مستند برتر سال تماشا کرده‌ام، پرسش‌های عمومی‌تری را پیش می‌کشد. تحلیل این پرسش‌ها می‌تواند برای آشنایی با تجربه‌های نسبتاً جدید در مستندسازی ما و نشان دادن تناقضات ذاتی آن‌ها، راهگشا باشد. یکی از این بحث‌ها قابلیت‌های سینمای مستند برای تعریف داستان و شخصیت‌پردازی است. دو فیلم خانه قمر خانم (آیدا پناهنده) […]
تکه فیلم‌های موبایلی و فیلم مستند
فیلم‌هایی که توسط تلفن‌های موبایل گرفته می‌شوند روزبه‌روز اهمیت بیشتری در برنامه‌های خبری تلویزیون‌ها، شبکه‌های مشارکت ویدئو مانند یوتیوب کسب می‌کنند و حتی در بخش‌هایی از فیلم‌های مستند به عنوان سند به کار گرفته می‌شوند. ارزش اصلی این فیلم‌ها در موضوع آن‌هاست. موضوع معمولاً رویدادی است که به دلیل شرایط خطرناک و استثنایی توسط دوربین دیگری ضبط نشده است و این فیلم‌ها منابع تصویر کمیاب یا منحصربه‌فرد از آن رویداد هستند. کیفیت تصویر و صدای […]
فیلم مستند “تهران در عکس” درباره چیست؟
تحول تهران و تحول عکاسی “تهران در عکس” فیلمی است از مجموعه “تهران در هنرها” که در سال ۱۳۸۶ به سفارش “سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران” و “موسسه تصویر شهر” توسط هفت مستندساز ساخته شد. از همان ابتدا که ساخت یکی از قسمت‌های این مجموعه به من پیشنهاد شد، بدون دودلی تصویر تهران در عکاسی را انتخاب کردم، به این سبب که از یک سو عکاسی کرده بودم و عکاسی از شهر (و نه تنها […]
در تصویرهای انقلاب چه هست و چه نیست
این نوشته خلاصه ای است از مضمون فیلم مستند “گفت و گو با انقلاب” که برای انتشار در ستون نقد فرهنگ صفحه آخر روزنامه شرق تهیه شده است. پارسال همین موقع‌ها داشتیم روی تصویرهای انقلاب کار می‌کردیم. یک ماهی تصویرهای باقی مانده از ماه‌های پرتلاطم شهریور تا بهمن سال ۱۳۵۷ را زیر و رو می‌کردیم تا فیلمی بسازیم درباره آن تصویرها و گفت‌وگویی کنیم با آن تصویرها و با آن سال‌ها از خلال آن تصویرها. […]
آربی آوانسیانِ مستندساز
یادداشتی بر فیلم لبئوس ملقب به تادئوس آربی آوانسیان را با کارهای تئاتری او و فیلم چشمه می‌شناسیم و کمتر کسی است که بداند او فیلم مستند هم ساخته است. حتی اگر به کتاب “فرهنگ فیلم‌های مستند سینمای ایران” (مسعود مهرابی) مراجعه کنید، نامی از فیلم مستند “لبئوس، ملقب به تادئوس” که در سال ۱۳۴۶ ساخته شده نمی‌یابید. البته این امر بیش از آنکه تقصیر مؤلف کتاب یادشده باشد، از شرایط تولید غیرعادی فیلم ناشی […]
ماجرای مگس‌های روی دیوار
مگسی که روی دیوار نشسته است. شما او را نمی‌بینید. بدون توجه به حضورش کار خودتان را می‌کنید. هر کاری. ممکن است سر زن‌تان داد بزنید، یا روی بچه‌تان دست بلند کنید، … خلاصه، کارهایی که جلوی دوربین نمی‌کنید. موقعیت آن مگس، کمال مطلوب مستندسازی است که می‌خواهد موضوعش در حضور دوربین همان طور رفتار کند که انگار دوربین وجود ندارد. به آن نگاه نکند. خودش را جمع و جور نکند. یقه‌اش را درست نکند. […]
بازتاب بحثِ دریدا، فوکو، گادامر، رورتی … بسه دیگه !
در نوشته ای درباره ابهت نام های بزرگ به نام دریدا، فوکو، گادامر، رورتی … بسه دیگه اشاره ای هم به دو نوشته منتشر شده در وبسایت ومستند کرده بودم، یکی به قلم امید بلاغتی به نام همدردی با آقای انتقام در نقد فیلم پیر پسر و دیگری به قلم بهمن کیارستمی درباره دیداری اتفاقی با معاونت سینمایی در هواپیما به نام بیروت – تهران. هر دو نویسنده در ومستند به نوشته من پاسخ دادند. […]